BENEATH DEEP RIVERS, FIELDS SUBMERGED: ĐỒNG CHÌM ĐÁY NƯỚC I Wiking Salon Centec Tower

Ở tuổi 75, nghệ sĩ Ca Lê Thắng dường như đang ở giai đoạn sung sức nhất của trong sự nghiệp. Liên tiếp từ năm 2021-2023, ông đã có hai triển lãm cá nhân ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, với loạt tranh Mùa nước nổi. Cả hai sự kiện đều được giới chuyên môn đón nhận nồng nhiệt và được đánh giá cao. Không chỉ tiếp diễn mạch sáng tác gần đây, triển lãm Đồng Chìm Đáy Nước mang đến cho người xem một dẫn nhập súc tích về tiến trình phát triển trong ngôn ngữ nghệ thuật của Ca Lê Thắng, qua hơn 20 tác phẩm thuộc nhiều giai đoạn, trải dài từ 1991 đến nay.

Theo gia đình tập kết ra Bắc lúc 6 tuổi, vậy mà Ca Lê Thắng vẫn nhớ như in cảm giác khi tay buông thõng dưới mé giường, chạm vào nước sông đã dâng lên mênh mông chỉ sau một đêm trong mùa nước nổi. Mùa này, phong cảnh miền Tây phẳng lì như một cái sa bàn.

Cần hiểu mùa nước nổi là một đại diện của ký ức, không phải đối tượng được đặc tả. Ca Lê Thắng nương theo dòng nước để thả nhịp tâm thức, hòa giải với những ám ảnh chiến tranh, nguôi ngoai nỗi nhớ quê nhà, đứng dậy sau những mất mát cá nhân. Nếu trước kia, ta nhìn thấy ông len lỏi trong hỗn mang tâm thức, thì giờ đây trong loạt tranh mới nhất được sáng tác từ 2023-2024, khung cảnh không chỉ biến đổi kỳ ảo trên bề mặt, mà còn hiển lộ ra bút pháp mãnh liệt của Ca Lê Thắng, kết quả của hơn ba thập kỷ chắt, bóp, đập, phủ, lắp. Hình, nay đã hòa tan thành thân phận của ông.

Không còn bóng dáng của Joan Miró, Pablo Picasso hay Mark Rothko, Ca Lê Thắng đã tìm ra được ngôn ngữ riêng của mình.

“Mùa Nước Nổi - dần dần đã rơi rụng những chi tiết vô bổ để rồi ngày càng, ngày càng tỏ lộ những hình dáng cốt lõi của một cánh đồng phì nhiêu đầy sức sống… So với triển lãm tháng 10/2022 ở Hà Nội, giờ đây trước mắt chúng ta không còn là sự mô tả vụn vặt mà là những nhát bút mạnh mẽ, là sức mạnh của bản thân người họa sỹ, trọn vẹn tâm thế của anh, của niềm u ẩn đã đeo đẳng, theo anh để chực chờ một ngày được hiện diện trên khung bố.” - Nguyễn Trung, 2023

Cùng với các tư liệu về giai đoạn hoạt động năng nổ của ông cùng Nhóm 10 Người (Nguyễn Trung, Ca Lê Thắng, Đào Minh Tri, Nguyễn Tấn Cương, Đỗ Hoàng Tường, Trần Văn Thảo, Hứa Thanh Bình, Nguyễn Trung Tín, Vũ Hà Nam, Nguyễn Thanh Bình) từ 1989-1996, triển lãm mong muốn mở ra một góc nhìn khác về vai trò của Ca Lê Thắng trong lịch sử nghệ thuật, đặc biệt là trong công cuộc vực dậy thực hành Trừu Tượng tại Việt Nam sau Đổi Mới.

(trích đoạn từ bài viết giám tuyển của Lê Thiên Bảo, 2024)